Một thảm họa khủng khiếp đã xảy ra với đất nước chúng ta. Đó chính là nạn đói năm 1945. Hơn hai triệu đồng bào dân ta tại miền Bắc bị chết đói. Phân tích khoảng 1/10 người dân của đất nước vào thời điểm đó.Nếu chỉ ở phương Bắc (vì Miền Nam không đói), số người chết là khoảng 1/6 của dân số.
Nỗi đau này không thể giải tỏa được và hàng triệu người còn sống hôm nay cũng có họ hàng hay nhân chứng trong tình trạng đau đớn ấy. Vậy ai là thủ phạm của thảm kịch này?
1. Ai là thủ phạm của nạn đói năm 1945
1.1. Khởi nguồn của thảm kịch nạn đói năm 1945
Mùa thu năm 1940, phát xít Nhật bắt đầu tiến vào Đông Dương. Thực dân Pháp không những không bảo vệ được nhân dân Việt Nam như chúng vẫn thường tuyên bố. Mà chúng dần dần đầu hàng và dần dần câu kết với phát xít Nhật để đàn áp nhân dân Việt Nam.
Nhân dân Việt Nam lâm vào tình cảnh “một cổ hai tròng”. Vừa bị thực dân Pháp áp bức, vừa bị phát xít Nhật tra tấn. Từ khi đặt chân đến Đông Dương, phát xít Nhật thực hiện hàng loạt chính sách đánh vào kinh tế. Chúng buộc thực dân Pháp phải ký nhiều hiệp ước yêu cầu cung cấp lương thực, cung cấp thóc, gạo hàng năm cho Nhật. Chúng còn cấm vận chuyển lương thực từ Nam ra Bắc.
1.2. Việt Nam vỡ đê năm 1944…
Mặc dù năm 1944, Việt Nam bị vỡ đê, mất mùa. Thế nhưng thực dân Pháp và chính quyền phong kiến Việt Nam vẫn phải viện trợ cho Nhật hơn 900.000 tấn gạo để nuôi chiến tranh. Có năm cung cấp trên 1 triệu tấn (năm 1943: 1.125.904 tấn). Việc vận chuyển gạo từ miền Nam bị Nhật cấm vận. Cùng với việc cướp bóc gạo ở miền Bắc khiến giá gạo tăng cao vượt quá sức chịu đựng của người dân. Nhiều người không mua được đành phải lao đao rồi chết đói.
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy rõ chính sách cướp bóc lúa gạo của phát xít Nhật và thực dân Pháp lúc bấy giờ. Cùng với thiên tai, mất mùa ở nhiều tỉnh thành đồng bằng Bắc Bộ chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến thảm kịch này.
2. Ai cứu giúp người dân Việt Nam trong thảm cảnh nạn đói 1945 này?
Xin thưa, không phải Pháp, không phải Nhật, không phải triều đình hay chính phủ Trần Trọng Kim đầu năm 1945, mà là Việt Minh đã cứu người dân. Tất nhiên, phải nhìn nhận rằng trước đó, Chính phủ Trần Trọng Kim cũng đã có những việc làm giải tỏa nạn đói. Thế nhưng hiệu quả không cao vì họ cũng gặp nhiều khó khăn. Mặc khác, chính phủ này tồn tại trong thời gian rất ngắn.
Ngày 2-9-1945, Chính phủ Cách mạng lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra mắt quốc dân. Một ngày sau, ngày 3-9-1945, Chính phủ họp phiên đầu tiên. Một trong những nhiệm vụ cấp bách của Chính phủ là cứu đói để hồi sinh một dân tộc đang trải qua nạn đói khủng khiếp.
3. Chính phủ Việt Nam lâm thời đưa ra biện pháp cứu đất nước khỏi nạn đói
Trong phiên họp đầu tiên này, Chính phủ đã nhất trí với đề nghị của Chủ tịch Hồ Chí Minh về 6 vấn đề cấp bách cần thực hiện, đó là:
- Phát động tăng gia sản xuất. Mở các đợt huy động vốn để nâng cao giá thành sản phẩm.
- Khởi động phong trào chống nạn mù chữ
- Cuộc tổng tuyển cử phổ thông đầu phím được diễn ra càng sớm càng tốt. Đồng thời, đẩy mạnh lên việc thực hiện quyền tự do dân chủ cho nhân dân
- Mở đầu phong trào giáo dục cần, kiệm, liêm, chính. Đồng thời bài trừ các tệ nạn do chế độ thực dân để lại.
- Bỏ các loại thuế vô lý, trước mắt là thuế thân, thuế chợ, thuế thuyền. Tuyệt đối không cho phép việc được hút thuốc phiện.
- Tuyên bố về quyền tự do tôn giáo và đoàn kết tôn giáo.
4. Ý nghĩa lớn lao của Chính phủ cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Một trong những việc làm có thể nói là đặc biệt ý nghĩa của Chính phủ Cách mạng lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đó là tổ chức quyên góp cứu đói để kịp thời dập tắt nạn đói. Với quan điểm “đánh giặc đói cũng như đánh giặc ngoại xâm”. Ngày 28-9-1945, Báo Cửu trùng quốc đăng thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào cả nước. Ngài kêu gọi mọi người nêu cao tinh thần “nhường cơm sẻ áo” – giúp đỡ đồng bào.
“Khi nâng bát cơm lên ăn, nghĩ đến người đói, chúng tôi không khỏi xúc động. Vì vậy, tôi xin đề nghị với đồng bào trên cả nước, và tôi xin thực hiện trước: Cứ 10 ngày nhịn ăn một bữa, mỗi tháng ba bữa. Hãy mang gạo đó (mỗi bữa một lon) để cứu người nghèo ”.
Trong cuộc vận động này, Hồ Chủ tịch là tấm gương đầu tiên và triệt để noi theo. Nếu bữa ăn có khách trùng vào ngày ăn chay thì hôm sau sẽ tự động ăn bù. Tại lễ phát động phong trào cứu đói diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội sau đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tặng gạo nhịn đói trước tiên.
Có thể nói, nạn đói năm 1945 là một trong những tai ương khủng khiếp nhất trong lịch sử của dân tộc ta. Tuy nhiên, đó cũng chính là một minh chứng sáng rỡ cho tinh thần dân tộc, cho những cột mốc và ý chí quật cường của người Việt Nam. Hy vọng, thông qua bài viết này, bạn sẽ thêm trân quý những giây phút hòa bình, những lành lặn cơm ăn áo mặc ngày hôm nay. Cuộc sống của chúng ta sẽ không hoài phí và phụ lòng ông cha đi trước. Nếu ta biết chăm sóc sức khỏe, tiết kiệm và luôn hướng tới văn minh.
Theo: Kinh tế – thời đại
